Zaha Hadid Kimdir?

Kalıbına sığmamak, kendi kurallarını koymak ve geleceğe geleceği miras bırakmak… Irak asıllı İngiliz mimar Zaha Hadid dünyanın en ünlü kadın mimarı…

1950 yılında Irak’ın Bağdat şehrinde dünyaya gelen Zaha Hadid çocukluğunu burada geçirdi. Babası Muhammad Hadid batı kültürüne sempati duyan siyasetçi bir iş adamıydı. Saddam rejiminin hüküm sürmeye başladıktan sonra ailesiyle birlikte önce İsviçre, ardından İngiltere’ye yerleşmeye karar verdi.

Zaha Hadid için Londra büyük bir dönüm noktasıydı. Üniversite hayatına matematik bölümüyle giriş yaptı. Fakat ruhu bu dalı geleneksel buluyordu. Zaha farklıydı; Üretmek arzusuyla yanıp tutuşuyordu. Bu yüzden 1972 senesinde üniversiteyi bitirdi ve hemen ardından efsane olacağı mimarlık mesleğine başladı.

1980 yılında ilk mimarlık ofisini açan Hadid, iz bırakan işler yapmaya o dönemde başladı. Zamanla kendini diğer mimarlardan ayıran o alana yöneldi: Dekonstrüktivizm… Yapıların bütünlüğünü parçalayan, yüzeylerinde çeşitli oyunlar yapılan, dik açılı olmayan köşeleri yamultan bu akımın öncülerinden oldu. Hatta temelini attı dersek de yanlış bir ifade kullanmış olmayız. Tasarımlarında bilgisayar desteği kullanması ve değişik inşaat malzemelerini değerlendirmesiyle fark yarattı. Eğriler ve dalgaları stil imzası haline getirdi. Bunlarla da yetinmedi mimariyle mühendisliği bütünleştirerek bambaşka bir ivme yakaladı. 

Yazının başında ‘geleceğe geleceği miras bırakmak’ tabirini kullanmıştık. Bunun nedeni Zaha Hadid’in fütüristik bakış açısına sahip olmasıydı. Genel geçer kalıpların dışına çıkarak uzay çağını resmeden eserler yaptı. Zaman zaman ‘’Bazı yapılarının maliyeti çok, fonksiyonelliği az’’ gibi eleştirilere maruz kalsa da her daim saygı duyulan bir mimar oldu. 

Hadid sadece binaların değil deniz araçları ve endüstriyel ürünlerin yapımına da katkı sağladı. Kariyeri boyunca birçok başarı elde etti. Ancak, O’nun için en özeli kuşkusuz Pritzker Mimarlık Ödülü oldu. 2004 yılında bu ödülü kazanan ilk kadın mimar olarak tarihe geçti. Dönemin Pritzker Jürisi’nde yer alan Ada Louise Huxtable: ‘’Hadid’in parçalanmış geometrisi ve akıcı hareketliliği soyut, dinamik bir güzellikten çok daha fazlasını sağlamaktadır; Bu, içinde yaşadığımız dünyayı keşfeden ve ifade eden bir yapıtlar bütünüdür.’’ diyerek görüşlerini açıklamıştı.

Zaha Hadid 2016 yılında kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. O’nun yaktığı çağın ötesinde meşale, 65 senelik ömrüne sığdırdığı zamansız eserleriyle yanmaya devam edecek.

Zaha Hadid Eserleri

Vitra İtfaiyesi

Phaeno Bilim Merkezi

Çadır Köprü

Evelyn Zarafet Akademisi

Guangzhou Opera Binası

Şeyh Zayed Köprüsü

Riverside Müzesi

Londra Su Sporları Merkezi

Haydar Aliyev Kültür Merkezi

Galaxy Soho